Category Archives: bij Hoofdstuk 6 – Samen in een vreemd dorp

bij Hoofdstuk 6 - Samen in een vreemd dorp

Uit hoofdstuk 6: Beat

jongen maakt beatbox geluiden

Sam doet voor hoe hij op muziekles leert beat-boxen. Met zijn lippen en tanden maakt hij plofjes. Het klinkt als ontploffende P’s en T’s. Alles doet hij op de maat van zijn knippende vingers.

Ik wil hem vragen hoe hij dat fikst met dat knippende geluid. Maar Hom roept: ‘Sttt! Dit is fantastisch!’

Soms knalt er een knappende kaa uit Sams keel. Dan weer zoemt hij secondes lang van MMMM met zijn lippen. Als hij op zijn holle wang klopt, klinkt het net als een fles die leegloopt. Soms zoemt hij NG met zijn gehemelte. Maar als ik even niet oplet, lijkt het of alles door elkaar heen uit Sam komt. Hij eindigt met een melodietje ‘nnnn’ met de richel achter zijn tanden.

Als hij stopt, klappen we allemaal.

´En met een microfoon kan je nog meer effecten krijgen,’  weet Lars.

( pagina 45-46 )

bij Hoofdstuk 6 - Samen in een vreemd dorp

Het bijzondere van ei en ui

een ui

Soms gaan twee klinkers in elkaar over:

Ui waar je ogen van gaan tranen klinkt als AH + UU

of ei van de kip klinkt als EH + IE

Hoever doe jij je mond open? Zeg  eens  ui, ei, au.. Maak een filmpje van je mond. Wat gebeurt er precies?

Ken jij iemand uit Den Haag? Vraag of je een filmpje mag maken als zij ui, ei, au zeggen. Zie of hoor je verschil?

Of kom je zelf uit Den Haag? Vraag of iemand van buiten de stad ui, ei, au wil zeggen en filmen voor jou. Zie of hoor je verschil?

Tweeklanken maken het Nederlands heel speciaal. Twee klinkers vormen één klank. Dat is anders dan U-È-U-È-U-È-U-È U-È-U-È-U-È-Daarmee doen kinderen een sirene na.

Wat gebeurt er bij die sireneklank met je lippen?
ei van voedingswaardentabel

bij Hoofdstuk 6 - Samen in een vreemd dorp

Swahili namen

Namen klinken in een andere taal vaak anders.

Aan namen hoor je hoe buitenlanders onze taal horen.
Voor de Fransen is Den Haag is le Ejje want zij spreken de H niet uit.
En voor de Engelsen the Heek want zo spreken zij de G  uit, ongeveer.

In het Swahili mogen geen twee medeklinkers naast elkaar. Dan komt er automatisch een klinker tussen.

Hakuna Matata.

Ja je hebt de uItzondering gevonden: Si-mba de leeuw!

De MB is één letter in het Swahili, net als de SH:

Ja-mbo sana. Wageni wetu, tunamukaribisha.

Namen moeten zich ook aan die spelregels houden:
vijfkinderen

Lars wordt Laris of Larus
Sam wordt Samie
Kelly blijft Kelly want de L telt als een klank.
En ik? Carlijn heet in zo’n land Carolè-liena

Rotterdam = Rotteridamie
Amsterdam = Amusutelidamie
Eindhoven wordt dan eliendiehovun
Maar Deventer= Deve-nterie

Die laatste is geen Deveniterie,
want NT is voor Swahilisprekers als één letter.
Net als de MB van Simba de leeuw.

bij Hoofdstuk 6 - Samen in een vreemd dorp

Diets

praten_met_uitzicht

Wij zeggen Nederlands. Maar vroeger zeiden ze Diets. Vanaf 1250 begonnen monniken Diets te schrijven. Nee niet de uitspraak van Homs vrouw Diet, hi hi. Diets is een naam voor Nederlands.

De Engelsen lopen een beetje achter. Die zeggen nog steeds ‘Dutch.’ Want zo spreken zij Diets uit. Zo zit dat.

Het Algemeen Beschaafd Nederlands is het ABN. Het begon toen ze een standaardtaal kozen. Iedereen in Nederland kon Haarlems verstaan, daarom was het handig om aan het Haarlems te denken als je iets opschreef. Want dan konden Groningers en Drenten het ook begrijpen.

Voordat er Algemeen Beschaafd Nederlands was, praatte iedereen zijn moeders taaltje. In de steden was het veilig. Maar alleen op weg gaan was levensgevaarlijk. Daarom bleven mensen in hun eigen plaats. En bleven ze hun eigen dialect praten.

Zoek een kaart van Nederland. Waar liggen de grootste rivieren? Weet je een verschil tussen de uitspraak aan de overkant van de rivieren en hier?

bij Hoofdstuk 6 - Samen in een vreemd dorp

Uit hoofdstuk 6: Groeiwoorden

Het groeiwoordenspel begint met letters kiezen.
We kiezen om de beurt een klinker of medeklinker en komen uit op R, E, S en I. Dat zijn de vier letters waar we een woord mee moeten maken.  We kunnen eigenlijk alleen maar ‘reis’ maken, denk ik. Maar Lars verzint ‘sier.’

Nu moeten we van één van die twee woorden een langer woord maken. Wie het langste woord heeft, wint.  Kelly maakt reiskoffer, Sam verzint reiskofferhandvat en dan maak ik ervan: reiskofferhandvattenleverancier.

bijh12

‘Dat is niet eerlijk. Jij weet hoe dit spel moet.’ Kelly is beledigd.
‘Wat is dat nou voor een woord, leverancier. Zeg dan gewoon winkel.’
‘Veel te kort,’ leg ik uit. ‘Met dit spel moet je juist belachelijk lange woorden maken.’

Lars maakt met zijn woord ‘sierpompoen’. Die spaart zijn oma.
Sam maakt daar meteen van ‘sierpompoenteelt’.
Daar kunnen Kelly en ik niets mee. Maar Lars zegt doodleuk: ‘sierpompoenteeltconferentie’.

Als we de letters gaan tellen, heeft toch Sam gewonnen, want zijn woord  heeft 31 letters.

( pagina 51 )