Uiteindelijk raadt een brandweerman het.
‘Tingelsoep, dat is dialect voor brandnetelsoep.’
Het is Victor van Vuuren. Hij is in tenue want hij draait evenementendienst. Hij is dus ingeroosterd om vandaag te werken.

Hom is op tijd terug voor de beat-box-muziek. Hij ploft met een verwaaid kapsel op een stoel en mompelt ‘Het geluk heeft toegehapt.’

Alle jongens rond de muziektent staan Sam na te doen. Ze maken klikklanken met hun wangen en tong, en plofklanken met hun lippen en tanden. Ze sissen door hun tanden en blazen langs hun vuisten.

Maar niemand kan wat Victor kan. Hij laat vanaf het podium de bluswagen in de maat knipperen. Sam is ingelukkig: alle Olmcopers van zestien jaar én de brandweer! Met zulk publiek is zijn masterclass meteen al een succes.

( pagina 109 )

In sommige talen is de klik een letter. Daar schrijven ze bijvoorbeeld X en dan lezen ze ‘klik’. In een taal met woorden als xylofoon kan dat niet. Want die hebben al een X.

Daarom is er ook een internationaal teken voor elke klik. Wetenschappers bedachten een teken voor de paardenklik: ll en l is de ‘gewone’ klik.

Maar er zijn er nog veel meer, kijk maar in het linkerrijtje hierboven.  De bovenste klik links lijkt op een kusgeluid. Je maakt hem met twee lippen: Smak!

De tweede klik is een zuiggeluidje tegen je tanden. Zoiets als een injectienaald nadoen.

De derde is een klak tegen je gehemelte, de ‘gewone’ klik voor ons.

Probeer een klikgeluid. Kan je dat maken met je tong?

• tegen je gehemelte?
• aan de zijkant van je tong met je wang open

Die tweede is de paardenklik. Die maken mensen om paarden mee aan te sporen. Hotsjik!

Wetenschappers bedachten een teken voor de paardenklik: ll en l is de middenklik. Maar er zijn er nog veel meer.

In de Xhosa taal uit Zuid Afrika heb je niet alleen gewone medeklinkers maar ook klik-medeklinkers.

De X maak je met een klikgeluid tegen je wang. De naam van de taal Xhosa  begint dus met een wangklik. Verder schrijven Xhosa de Q voor de gehemelte-klik. De C maakt je tong tegen de achterkant van je tanden.

Xhosa woorden die Sam aan ons leerde:

‘ei’: íqàndà

‘kikker’ ìxóxó

‘adamsappel’ ùqhóqhòqhò.

Probeer de drie Xhosa woorden uit. Check of het goed klinkt. Gebruik de link naar Miriam Makeba’s bruiloftslied in het Xhosa:

youtube.com/watch?v=2Mwh9z58iAU

Als je met een stel vrienden bent, kun je aan twee van hen vragen om de jury te zijn. Zij moeten zeggen ‘wie het beste Xhosa praat.’